Legionella
Biologische agentia
Momenteel ligt de tekst over dit thema ter toetsing voor bij het Ministerie van SZW. Zodra het thema definitief is goedgekeurd verwijdert SOM deze melding op deze webpagina.
Legionella is een bacterie die de veteranenziekte (legionellose) kan veroorzaken. De griepvariant (ook wel Pontiac-koorts) is meestal van voorbijgaande aard. De veteranenziekte daarentegen is een chronische longaandoening met mogelijk dodelijke afloop.
De legionellabacterie komt wereldwijd voor en gedijt het best in warm water (20 tot 50 °C). Bij temperaturen onder 20 °C vermenigvuldigt de bacterie zich niet meer, maar wordt ze niet gedood; temperaturen vanaf 55 °C daarentegen zijn bacteriedodend.
De ziekte kan ontstaan door het inademen van aërosolen* die besmet zijn met de legionellabacterie. De infectie geschiedt steeds primair, wat wil zeggen dat een rechtstreekse overdracht van mens op mens nog niet is vastgesteld. Niet de gewone waterdruppels of damp vormen een gevaar, maar de zeer fijne aërosolen van micrometergrote druppeltjes (diameter 5 μm) die tot in de longblaasjes kunnen doordringen.
Risicovolle plaatsen voor legionella in schoolgebouwen zijn onder meer:
- douches
- koeltorens
- brandslanghaspels
Onderwijsinstellingen worden in de Drinkwaterwet gerangschikt onder ‘niet-prioritaire instellingen’. Dit betekent dat zij niet verplicht zijn om een risicoanalyse uit te voeren, maar wel een zorgplicht hebben voor de kwaliteit van het leidingwater vanaf de hoofdkraan tot en met de tappunten. Hierbij mag de instelling zelf bepalen hoe zij deze plicht invult.*Aërosolen zijn kleine stofdeeltjes of vloeistofdruppeltjes die zich in een gas bevinden
Normen en wetgeving
De instelling heeft beleid voor legionella vastgelegd, waarin zij aangeeft hoe zij voldoet aan de zorgplicht die geldt voor niet-prioritaire instellingen.
Informatie en tools
- Arbo-Informatieblad 32: Legionella
- Brochure: Legionelle, uw zorg?
- Brochure: Zorgplicht Legionella
- Arbokennisnet: dossier
- Samenvatting dossier Legionella
Maatregelen
RI&E
In de RI&E neemt de school mee hoe zij aandacht besteedt aan de zorgplicht voor legionella.
Zorgplicht
Om aan de zorgplicht voor niet-prioritaire instellingen te voldoen zijn:
- de installatie, indien mogelijk, splitsen in een deel zonder en een deel met aërosolvormende tappunten;
- wekelijkse doorstroming in alle leidingen naar aërosolvormende tappunten;
- voor bepaalde tappunten de benodigde installatiemaatregelen en/of beheersmaatregelen nemen;
- jaarlijkse controle en onderhoud;
- zorgen dat brandslanghaspels zijn verzegeld en alleen voor brand worden gebruikt;
- een administratie bijhouden van het beheer conform de risicoklasse-indeling door het waterbedrijf;
- periodiek metingen uitvoeren.